Startups in Brainportregio zijn succesvoller dankzij reeks voordelen van het lokale ecosysteem

Startups in Brainportregio zijn succesvoller dankzij reeks voordelen van het lokale ecosysteem “Start-ups dragen in belangrijke mate bij aan nieuwe producten, diensten en kennis. Ze zijn daarmee cruciaal voor innovatie. Maar om grote impact te maken op onze economie en maatschappij moeten start-ups doorgroeien tot scale-up. En dat lukt slechts 16% van alle Nederlandse start-ups”(Bron: Techleap, 2020)

Het opkrikken van dit lage slagingspercentage van startups krijgt (onder beleidsmakers) veel aandacht. Terecht, want dit kan zowel voor oprichters als voor het ecosysteem een enorm verschil maken. Deze vaststelling, in combinatie met het gegeven dat het succespercentage onder oud-winnaars van de ‘Gerard & Anton Awards’ *) boven de 75% ligt, vormde aanleiding voor een diepgaand onderzoek met de vraag: Welke factoren onderscheiden succesvolle startups en scale-ups in Brainport Eindhoven van het door Techleap vastgestelde gemiddelde?

Om dat te achterhalen hebben Strategy Unit en Innovation Origins alle 70 winnaars van de  Gerard & Antwon Awards een vragenlijst voorgelegd, gevolgd door interviews met winnaars uit elk van de zeven voorgaande jaargangen. De vragenlijst en interviews gaven op driedimensies inzicht in de groeibepalende aspecten in de verschillende groeifasen van deze start-ups. De belangrijkste resultaten van het onderzoek zijn vandaag bekendgemaakt tijdens het LEVEL UP event op High Tech Campus Eindhoven. De complete resultaten worden in oktober gepubliceerd. Met de uitkomsten van het onderzoek kunnen niet alleen de startups en het lokale ecosysteem hun voordeel doen, maar deze geven ook aanknopingspunten voor andere regio’s. Ze laten zien welke factoren bepalend kunnen zijn voor de opbouw van een bovengemiddeld succesvol startupklimaat. Tegelijk wordt hiermee het profiel van de Brainportregio als ‘home of pioneers’ onderbouwd. Die kracht blijkt alleen al uit het feit dat de 70 onderzochte startups goed zijn voor minimaal 3300 directe voltijdsbanen en investeringen die minimaal tegen de twee miljard euro lopen **). In het onderzoek is gekeken naar factoren langs drie dimensies en het fundament dat regio Brainport Eindhoven biedt in elk van de levenfasen van startups en scale-ups:

Bedrijfsdimensie
Uit oogpunt van groei hechten betrokken startups het grootste belang aan de opbouw van het team, de technische ontwikkeling van het product en het vinden van de juiste financiering. Dat zijn volgens de ondervraagden ook precies de factoren waarbij de regio Brainport Eindhoven hen ondersteuning biedt.

Clusterdimensie
Bepalend voor de groei van startups is vooral dat het cluster open staat voor onderlinge samenwerking, dat er aantrekkelijke werklocaties zijn en dat het ecosysteem bijdraagt aan de oplossing van de grote maatschappelijke vraagstukken. Vooral bij de eerste twee wordt  het cluster ook daadwerkelijk gezien als een hulpmiddel om tot groei te komen.

Agglomeratiedimensie
Op het niveau van de omgeving (de ‘agglomeratie’) is volgens startups voldoende toegang tot talent en (toepasbare) kennis bepalend. Op beide aspecten scoort de Brainportregio hoog, hetgeen ook geldt voor de organisatie van een systeem van regionale samenwerking.

Levensfasen
Het belang van en de tevredenheid met deze factoren verandert per levensfase van een startup. Over de volle breedte stellen we vast dat de tevredenheid met de Brainportregio hoog is, maar licht afneemt naarmate het bedrijf zich verder ontwikkelt. In de ideefase is dat enthousiasme hoog tot zeer hoog, in de startupfase neemt het iets af om in de scale-up-fase uit te komen op een score die het midden houdt tussen hoog en laag.

In de ideefase van de startup zijn de sterke en toegankelijke communities binnen Brainport het belangrijkste onderscheidende element van de regio, op de voet gevolgd door de sterke contacten tussen kennisinstellingen en ondernemers en de aanwezigheid van jong talent voor de vorming van het team. In deze fase zijn er ook wensen voor verbetering. Die liggen volgens de ondervraagde startups voor Brainport onder meer in de (te) ingewikkelde fundingprocessenen in huisvesting. Daarnaast hebben de jongere teams nog te vaak moeite om binnen te dringen bij de grote corporates van de regio, zowel als klant als in de vorm van inhoudelijke hulp. Het zo geroemde samenwerkingsmodel van Brainport (‘triple helix’) is voor de jongere generatie nog geen vanzelfsprekendheid. Alle leeftijdsgroepen zien in deze fase grote kansen voor de regio als in de communicatie de nadruk zou kunnen  verschuiven van de grote corporates naar de aanwezige startups.

In de startupfase blijft de aanwezigheid van talent zichtbaar als een regionaal voordeel. Maar nog belangrijker in deze fase zijn volgens de startups de rijke infrastructuur voor specifieke steun (incubators, accelorators, loketten als The Gate en Brainport Development maar ook de infrastructuur van de grote campussen) en het kennisintensieve achterland: er is altijd wel een onderzoeksgroep met kennis van zaken. De verbeterwensen liggen in deze fase vooral rond het verkrijgen van financiële steun, niet alleen vanwege de ingewikkelde en tijdrovende processen die hiervoor nodig zijn maar ook vanwege het versnipperde speelveld. Een veel genoemde irritatie in deze fase is de toenemende activiteit van headhunters die proberen ‘jouw’ mensen bij je startup weg te lokken.

In de scale-up-fase zijn de lokale mogelijkheden rond ondersteuning, investering en klantrelaties door de aanwezigheid grote techbedrijven het meest belangrijk. De fysieke randvoorwaarden zoals bedrijfsruimten zijn in deze fase eveneens nog een onderscheidend voordeel. Opvallend is dat de aanwezigheid van talent in deze fase minder als voordeel wordt gezien, vooral omdat de meeste scale-ups de hele wereld als hun werkterrein zien,
zeker als het gaat om het aantrekken van personeel. Precies dat aspect levert direct ook een knelpunt op: voor vrijwel alle scale-ups vormen de gebrekkige huisvestingsmogelijkheden voor personeel dat niet uit de regio komt een concreet risico voor de groei van het bedrijf. Daarnaast dringen de ondervraagden aan op verdere diversificatie van het ecosysteem, zodat de afhankelijkheid van een handvol grote bedrijven afneemt.

*) De Gerard en Anton Awards worden jaarlijks uitgereikt aan tien startups in de Brainportregio waarvan de komende jaren volgens een jury veel verwacht mag worden. Meer informatie: innovationorigins.com/nl/?s=gerard+anton+award

**) cijfers gebaseerd op persberichten, data van Dealroom en Crunchbase en een toetsing bij de betrokken startups. Het betreft de optelsom van subsidies, leningen, (toegezegde) investeringen en exits. Niet alle startups wilden hierover openheid geven, dus een compleet beeld is niet mogelijk.